กรุงเทวทหะ (Devadaha)
กรุงเทวทหะ เมืองหลวงแห่งโกลิยะวงศ์เป็นเมืองของพุทธ มารดา ปัจจุบันเขตอำ เภอ Nawalparais เส้นทางหลวง Mahendra Highway จากเมือง Butwal-Kathmandu ยังเป็นกำ เนิดของพระนางสิริมหามายา และพระนางปชาบดี โคตมี เป็นหนึ่งใน ๘ พระนครที่ได้รับมอบพระบรมสารีริกธาตุ นำ มา ประดิษฐาน ณ รามคามสถูป นครเทวทหะ ทั้งสองราชวงศ์ได้ทำ การวาห มงคลและวิวาหมงคลตลอดมา ยังมีลักษณะคูเมืองและมีซากเมืองโบราณที่พังทะลายจมอยู่ ใต้ดิน พร้อมเทวาลัยที่ชาวบ้านยังบูชาพระแม่เจ้าสิริมหามายาเทวีและ พระนางประชาบดีโคตมี เมื่อถึงวันนักขัตฤกษ์ชาวเนปาลท้องถิ่นก็จะ ประกอบพิธีบูชามหาเทวีทั้งสองทุก ๆ ปี


แม่น้ำ โรหินี ในพุทธประวัติกล่าวว่า กรุงกบิลพัสดุ์และกรุงเทว ทหะมีแม่น้ำ โรหิณีคั่นอยู่ระหว่างกลาง อยู่ห่างจากลุมพินีไปทางนคร เทวทหะเลยเมือง Butwal ประมาณ 6 ก.ม. เป็นแม่น้ำ ตำ นานแห่ง พระพุทธรูปปางห้ามญาติที่ทรงเสด็จไปโปรดพระประยูรญาติจากการ ทำ สงความแย่งชิงน้ำ กัน และเมื่อคราวท่านพระอานนท์มานิพพานโด ยอฐิษฐานจิตเข้าเตโชสมาบัติเหาะสู่กลางอากาศนิพพานแล้วอัฐิธาตุ แยกเป็นสองส่วนแบ่งตกสองฝากฝั่งแห่งแม่น้ำ โรหินี ในครั้งพุทธกาลเมืองนี้มีกษัตริย์ปกครองพระนามว่า พระเจ้า สุปปพุทธะ ในธรรมบทกล่าวไว้ว่า ผูกอาฆาตพระพุทธองค์ด้วยเหตุ ๒ ประการคือ
๑. พระสมณโคดมทอดทิ้งลูกสาวเราแล้วออกบวช
๒. พระสมณโคดมให้ลูกชาย (เทวทัต) บวชแล้วกลับตั้งตนจอง
เวรต่อลูกชาย
พระเจ้าสุปปพุทธะสั่งปิดกั้นทางเดินทางบิณฑบาตของพระสมณ โคดม พระพุทธเจ้าตรัสกับพระอานนท์ว่า พระเจ้าสุปปพุทธะทำ กรรม หนักจักถูกธรณีสูบใกล้เชิงบันไดภายในปราสาท พระพุทธเจ้าเสด็จแสดงธรรมโปรดชาวเทวทหะ หลายพระสูตร คือ
๑. เทวทหสูตร ครั้งที่ประทับสักกนิคมชื่อว่าเทวทหะในสักกช นบท ความว่า “ถ้าหมู่สัตว์ย่อมเสวยสุขและทุกข์เพราะเหตุแห่งกรรมที่ ตนทำ ไว้ในก่อน ตถาคตต้องเป็นผู้ทำ กรรมดีไว้ในกาลก่อนแน่ เพราะ ผลในบัดนี้จึงเสวยเวทนาอันเป็นสุขหาอาสวะมิได้เห็นปานนี้ ถ้าหมู่สัตว์ ย่อมเสวยสุขและทุกข์เพราะเหตุที่อิศวรเนรมิตให้คถาคตต้องเป็นผู้อัน อิศวรชั้นดีเนรมิตแน่”
๒. เทวทหสูตร ว่าด้วยการกำ จัดฉันทราคะในขันธ์ ๕ ในสมัย เมื่อพระพุทธองค์ประทับอยู่ ณ นิคมเทวทหะของเหล่าศากยะทั้งหลาย ในสักกชนบท
๓. เทวทหสูตร ว่าด้วยเรื่องความไม่ประมาทในผัสสายตนะ ๖ ในสมัยที่พระพุทธองค์ประทับอยู่ ณ นิคมชื่อว่าเทวทหะ ของศากยราช ทั้งหลายในสักกชนบทพระสถูปเจดีย์แห่งรามคามสถูปโบราณ รามคาม (Ramagrama) อาณาจักรโกลิยะแห่งสักกชนบทเป็นมาตุภูมิของพระเจ้า สิริมหามายา พระน้านางปชาบดีโคตมี และพระนางยโสธรา (พิมพา) เป็นมารดาพระราหุลตั้งอยู่ใกล้หมู่บ้านอุชเชนีในอำ เภอ Nawalparasi ในเขตอนุรักษ์ทางโบราณคดี มีน้ำ ล้อมรอบเหมือนว่าอยู่กลางทุ่งนา สมัยพระเจ้าอโศกมหาราช หลังจากการสังคายนาได้รับการปฏิ สังขรณ์โดยเฉพาะพระสถูป ๘ แห่งที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ บันทึกหลวงจีนได้กล่าวไว้ว่า พระเจ้าอโศกมหาราชมาถึงราม คามด้วยพระองค์เองและเตรียมจะขุดสถูป นาคซึ่งเฝ้าสถูปอยู่ได้แปลง ร่างเป็นพราหมณ์ขอร้องพระองค์อย่าได้ขุดทำ ลายพระสถูปนี้เลย เพราะ เป็นของสำ คัญในชีวิตของนาค พระสถูปทั้ง ๗ จึงถูกขุดบูรณะเสียใหม่ จัดให้มีการบูรณะเสียใหม่และสร้างเพิ่มอีก ๘๔,๐๐๐ องค์ นำ พระบรม สารีริกธาตุแจกจ่ายเพื่อบรรจุไปทั่ว

พระสถูปรามคาม เป็นพระสถูปเนินดินที่ครั้งหนึ่งได้มีการบรรจุ พระบรมสารีริกธาตุ หลังจากที่มีการถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระ